27 jul Paul Legeland
Grote, doorleefde koppen kijken je indringend aan als Paul Legeland exposeert. Zijn portretten maken indruk. In vele vormen: ook deze expositie bewijst dat Legeland een veelzijdig kunstenaar is. Hij tekent, boetseert, maakt etsen en keramiek. Alle karakters samen vormen de serie Face It. Die titel is veelzeggend. Het gaat niet om het gezicht, maar om de weerspiegeling van de ander in de kunstenaar en vice versa. Het gaat om reflectie. De portretten zeggen feitelijk meer over de kunstenaar dan over de persoon in kwestie. “Het werk krijgt zijn eigen realiteit. Een portret is de visie van een kunstenaar.”
Surrealistisch
Cartoons in de series ‘Het Dakkapelleven’ en ‘Gelul’ hebben in het verleden bewezen dat Legeland verregaand vindingrijk is. Zijn portretten tonen weliswaar minder humor en vervreemding, maar surrealisme en absurdisme blijven alom aanwezig. De manshoge geschilderde koppen portretteren bestaande mannen, vrouwen en kinderen. Zijn eigen dochters, collega’s, acteurs, actrices en schrijvers. Of invloedrijke voorgangers als Van Gogh, Lovis Corinth en Max Beckmann. Overtuigend weet Legeland met olieverf vlees uit te drukken. Hij hanteert een grove verfstreek en schuwt daarbij de kleuren groen, rood en geel niet. Zijn werken hebben iets vervreemdends en tegelijkertijd iets herkenbaars. Iets universeels. “Het gaat om de expressie, de zeggingskracht. Tijdens het schilderen van een portret kom ik allerlei figuren tegen, die zich uiteindelijk in het portret nestelen. Dus terwijl de portretten gemaakt zijn van levende mensen en daar ook op lijken, zijn ook flarden van anderen herkenbaar. Als samenvatting van een karakter of type. Elk portret, elke karakterstudie biedt ruimte voor de kijker om zich bewust te worden van zijn eigen situatie en zich af te vragen: wat is mijn houding, gedachte, oordeel, stemming?”
Onthoofd
Recent werkt Legeland aan een serie zelfportretten, bestaande uit losse koppen, meestal liggend. De koppen lijken onthoofd. Dat is geen toeval. Daarmee verwijst de kunstenaar naar de geschiedenis – de onthoofdingen van Holofernes, Johannes, Goliath en Medusa – waarmee hij zichzelf neerzet als slachtoffer. Deze hoofden zijn echter niet dood, zij kijken de bezoeker confronterend aan, zoals de Medusa van Caravaggio. “Wat ik hiermee wil zeggen, is: wat is mijn aandeel, wat voeg ik toe aan de kunst, wat laat ik achter? Het enige wat telt is: Doorgaan als kunstenaar”. De titel van deze opmerkelijke serie is Please, Don’t Leave Your Luggage Unattended, alsof het een bom op een luchthaven betreft. Met deze ironische titel relativeert hij het beladen onderwerp.
Divers
Legeland houdt niet van beperkingen; voor zijn schilderingen kiest hij verschillende dragers om te kijken wat het effect daarvan is. Een geschilderd oor op een mok roept associaties op met het cliché van Van Goghs offer. Een schildering van een afvoerputje op een bord of onderin een mok heeft een grappiger effect dan hetzelfde onderwerp geschilderd op doek. Maar een geschilderd portret op een bord kan weer net zo serieus overkomen als een portret op doek. “De schildering op keramiek is nooit zomaar een versiering. De schildering heeft wezenlijke gevolgen voor de aard van het voorwerp. Zo wordt de ene keer de praktische bruikbaarheid van de voorwerpen teniet gedaan en de andere keer in tact gelaten door de schildering. Nutteloze voorwerpen, zoals deksels zonder bijbehorende pot, krijgen door de schildering opeens bestaansrecht doordat ze een geheim verhullen. Alsof hun wensen door de schildering vervuld worden.” Binnen alle variëteit van technieken – schilderen, boetseren, etsen – blijft er echter altijd sprake van een duidelijk handschrift. Dat van Paul Legeland.